آیا شما دوست دارید صاحب قطعه ای

 از فضا باشید ؟!

شهاب سنگ چیست؟

1-    قطعات سنگ آسمانی سرگردان که در دام میدان جاذبه زمین می افتد و توسط جوزمین سوخته می شود واز بین می رود ولی اگر قطعات آن بزرگ باشند بعد از سوختن هم می تواند مقداری از آنها به زمین برسد که ما به آنها شهاب سنگ می گوییم .

2-    اندازه های آنها متفاوت است بعضی کوچک در حد قطر چند میلی متر وبعضی بزرگ تاحد چند ده تن .

3-    تعداد آنها:به طور متوسط در نبود نور ماه می توان در هر ساعت سقوط 5عدداز آنها را دید ولی این تعداد در بارشهای شهابی به 100عدد در ساعت هم می رسد .

4-    مطلب قابل توجه این که سرعت آنها حدود 210هزار کیلو متر در ساعت می رسد .

5-    تخمین زده می شود که سالانه بین 30تا150هزار تن سنگ آسمانی روی زمین فرو می ریزد که اکثر آنها در اقیانوسها سقوط می کنند .

مکان های مناسب برای جستجوی شهاب سنگها

         سقوط شهاب سنگها در هر نقطه ای از زمین امکان پذیر است بنابر این مشاهده ی سقوط ویافتن یک شهاب سنگ از نوع افتاده تها به شانس واقبال بستگی دارد  پس اگر یک کمی هم آدم خوش شانسی هستید دست بجنبانید .

1-    بهترین مکان روی کلاهک یخی جنوبگان زمین است چون صحرایی است با آب و هوای سرد و خشک و پوشیده از لایه های ضخیم یخ و سفید رنگ ومهمتر از همه خالی از انسان . در مدت هزاران سال تمامی شهاب سنگهایی که در این منطقه افتاده اند دست نخورده باقی مانده اند وبه علت خشکی هواونبود آب از فرسایش و هوازدگی بدور مانده اند و چون سطح زمین به دلیل برف سفید رنگ است به سهولت قابل رویت هستند و بواسطه ی نبود  سنگهای زمینی به راحتی قابل شناسایی اند. تاکنون بیش از 30هزار نمونه شهاب سنگ کشف شده که بیش از 90% آنها از قطب جنوب بدست آمده اند. ولی خوب از آنجایی که با پس انداز پول تو جیبی ما وشما نمی توان هزینه ی سفر به قاره جنوبگان را فراهم کرد مجبوریم بدنبال شهاب سنگ در جایی دیگر از کره ی زمین بگردیم .

2-    دومین جایی که می توان بدنبال شهاب سنگ گشت کویر ها و بیابانهای دور افتاده و غیر مسکونی زمین است آنجا نیز به علت خشکی هوا ونبود بارش ،شهاب سنگ از هوازدگی بدورند .صحرای آفریقا ،مراکش ،الجزایر ،عربستان ،آریزونای آمریکا و آتاکاما در شیلی بهترین مکانها برای شکار شهاب سنگ می باشد .در کشورخودمان نیز بدلیل وجود صحرا وبیابانهای خشک احتمال سقوط شهاب سنگ در آنها خیلی زیاد است .خصوصا در منطقه ی ما که تا منطقه ی کویری (کویر نمک )فقط 2تا3ساعت راه است .تاکنون دو شهاب سنگ بنامهای «نراق»و«ورامین »در فهرست جهانی به نام ایران ثبت شده است که آن هم بدلیل سقوط در نزدیکی مناطق مسکونی یافت شده اند .

نمونه سنگی را که پیدا کرده اید اگر :

           1)دارای بلورهای کوارتز باشد ،سنگ شما شهاب سنگ نیست .

          2)اگر ساختار بلورین با چشم غیر مسلح به راحتی دیده می شود سنگ شما شهاب سنگ نیست .

          3)اگر درون سنگ حفره دار و متخلخل باشد سنگ شما شهاب سنگ نیست .

         4)اگر دارای لایه بندی شبیه سنگهای رسوبی یا شیستوزیته در سنگهای دگرگونی باشد شهاب سنگ نیست .

         5)اگر سنگ شما سبک به نظر می رسد شهاب سنگ نیست .(چگالی شهاب سنگها 5/3ولی چگالی سنگهای زمینی 7/2)

         6)اگر سنگ شما دارای زوایای تیز وبرنده است شهاب سنگ نیست .

مشخصات یک شهاب سنگ

       *سطح خارجی شهاب سنگ با پوسته ای از مواد ذوب شده پوشیده شده است این پوسته شبیه یک لایه پلاستیکی سیاه و درخشان به نظر می رسد در حالی که دربرخی دیگر به رنگ قهوهای روشن مایل به زرد است . روی پوسته ی ذوب شده ی بعضی از شهاب سنگها که تازه سقوط کرده اند خطوطی دیده می شود که حاصل جریان یافتن قطرات ریز مواد ذوب شده اند.

  **در 2/92%شهاب سنگها بلورهای آهن طبیعی به شکل فلز آزاد وجود دارد در نتیجه بیشتر آنها جذب آهنربا می شوند

***اگر بتوانید پوسته ی ذوب شده ی سطحی را با ساییدن یا بریدن سنگ جدا کنید در ساختار درونی آن پولکهای ریز وفلزی آهن طبیعی می شود .

****وجود کندریولها(Chondriol) : کندریول اجسامی کوچک و کروی هستند که قطر آنها به طور متوسط 1میلی متر وبه ندرت بزرگتر است کندریولها بیشتر از کانیهای سیلیکاتی نظیر الیوین یا پیروکسن تشکیل شده اندو از آنجایی که هرگز در سنگهای زمینی دیده نشده است حضورشان می تواند تاییدی بر منشا فرا زمینی سنگ شما باشد .

***** داشتن مقدار زیادی نیکل :زیرا سنگهای پوسته ی زمین از نیکل بسیار فقیرند .

******معمولا شهاب سنگها پس از برخورد به زمین دهانه ی برخوردی تشکیل می دهند .یعنی باعث گود رفتگی محل برخورد می شوند .اگر سنگ شما درون همچین گودی پیدا شود احتمال شهاب سنگ بودن آن می باشد .

تجهیزات لازم برای شکار شهاب سنگ

یک شکارچی شهاب سنگ بیش از هر چیز به شانس ،بیایی قوی ،کنجکاوی و تجربه ی زیاد در مشاهده ی نمونه های متفاوت شهاب سنگ نیاز دارد .علاوه بر اینها به :

1)    فلز یاب :چون اکثر شهاب سنگها دارای مقاذیر زیاد فلز هستند با فلز یاب می توان آنها را پیدا کرد .

2)    آهنربا :با درست کردن یک چوبدستی آهنربایی (آهنربای بزرگی را به سر یک لوله یت چوب وصل کنید )می توانید به جستجوی شهاب سنگ بروید .

3)    سوهان الماسه :برای ساییدن پوسته ی خارجی سنگهایی که مشکوک به شهاب سنگ هستید تا بتوانید سطح تازه ودرونی آن را برای  پیدا کردن کندریول یا پولکهای آهن ببینید .

4)    ذره بین :برای دیدن درشت تر سطح درونی سنگ(بهتر است ذره بینتان را با یک بند مناسب به گردنتان بیندازید تا در صحرا گم نشود )

5)    موقعیت یاب ماهواره ای (GPS) : برای مشخص کردن دقیق محل یافتن شهاب سنگ روی نقشه وعلاوه بر آن تعیین موقعیت خود روی نقشه و تعیین محدوده ی جستجو .

6)    نقشه ی توپوگرافی :برای تعیین موقعییت و مسیر شما در صحرا و موقعییت نمونه های پیدا شده ومهمتر از همه جلو گیری از گم شدن شما در صحرا

7)    چکش زمین شناسی : برای کندن زمین و شکستن سنگها

ارزش شهاب سنگها

ارزش مادی شهاب سنگها بستگی مستقیم به نوع ،اندازه و دست نخوردگی آنها دارد .

üبسیاری از آنها در حدود 10دلار به ازای هر گرم آن در فروشگاههای سنگ و کانی به فروش می رسد .

üدرحالیکه ارزش بعضی از انواع منحصر به فرد آن تا بیش از 1000دلار به ازای هر گرم آن نیز می رسد .با این وجود ارزش علمی شهاب سنگها به مراتب بیشتر از ارزش مادی آنها است .آنها نمونه های گرانبهایی از قدیمی ترین بخش تاریخ زمین هستند و آجر های سازنده زمین و سایر سیارات محسوب می شوند .شکار شهاب سنگها مستلزم شانس ،دانش و دقت است پس اگر بخت واقبال بلندی دارید ،فرصت را از دست ندهید و با اندکی دقت شما هم می توانید صاحب قطعه ای از فضا شوید.

                                                                         گروه زمین شناسی

                                                                     آموزش و پرورش سرایان